Oprechte speurtocht naar het grote
genieten
20 februari 2006 – Recensie door
Roy van Veen
In haar programma 'Een veeg teken' duikt Hetty Heyting in haar binnenwereld,
om van daaruit op zoek te gaan naar het grote genieten. Het is een humoristische
speurtocht vol rake monologen, aan elkaar gevlochten met gevoelige liedjes.
Met haar grote improvisatievermogen weet Heyting het publiek onderdeel
te maken van de voorstelling, waarbij ze zichtbaar geniet van alle inbreng.
'Een veeg teken' is een prachtige solo van een heel puur mens.
Hetty Heyting schreef talloze werken voor radio en tv, acteerde in films,
series en op toneel, en verzorgde stemmetjes in diverse tekenfilms.
Ze heeft een goed gevoel voor timing, een fantastische mimiek en wisselt
moeiteloos van hene personage naar het andere. Als geen andeweet ze
de toeschouwer zware kost op luchtigehumoristische wijze voor te schotelen.
Die veelzijdigheid is kenmerkend voor haar solo-optredens en 'Een veeg
teken' vormt hierop geen uitzondering.
In de voorstelling probeert Heyting te ontsnappen aan een negatieve
gemoedstoestand, veroorzaakt door veel persoonlijk leed: een vader die
vreemdging, het lange sterfbed van haar moeder en - natuurlijk - het
plotselinge overlijden van haar echtgenoot en soulmate Martin van den
Ham (2001). De innerlijke worsteling wordt prachtig neergezet met een
handvol typetjes, treffende verlichting en een mooi stuk improvisatie.
Een op haar huis gevallen hijskraan dwingt Heyting te verhuizen naar
een eenvoudige kamer zonder uitzicht in een klein pension gerund door
een Duitse hospita met Gestapoachtige trekjes. Ze komt daar terecht
via een oudere man, een soort medium, die in een kamer boven haar blijkt
te wonen. Ook zijn kamer mist elk uitzicht. Naast Heyting woont een
creatieveling in een kamer die qua vorm dynamisch is en weer daarboven
een wildebras van middelbare leeftijd. Tot slot zijn er de geheimzinnige
kamer zonder formele bewoner op de bovenste verdieping en het souterrain
waar de hospita met haar invalide echtgenoot en al zijn verzamelingen
woont.
De hospita probeert met harde hand enige regelmaat in het leven van
de bij vlagen wanhopige Heyting te brengen, terwijl de verzamelingen
van de echtgenoot staan voor herinneringen in de breedste zin van het
woord. In de wildebras herkennen we de belichaming van alles willen
doen wat god verboden heeft, een keuze waar Heyting overigens nog tijdens
de voorstelling van terugkomt. Wanneer ze bang en onzeker is, doet ze
een beroep op haar creatieve buurman. Het symboliseert de vlucht in
haar werk, om mentaal niet met ellende bezig te hoeven zijn. En dan
is daar de oude man: het stemmetje dat iedereen kent, noem het intuïtie.
De negatieve gemoedsrust komt terug in de vorm van een opbouwende donderwolk,
waarachter het grote genieten zich al dan niet schuilhoudt. Heyting
zoekt dat in eerste instantie in externe factoren, maar komt uiteindelijk
tot de conclusie dat er altijd iets te genieten valt en dat je het moet
willen zien.
'Een veeg teken' is een voorstelling waarin elk woord en elk gebaar
telt. Eén die bovendien doorspekt is met prachtige, zeer gevoelige
liedjes en die uitmondt in een heerlijke climax.
Gezien: ‘Een veeg teken’, Hetty Heyting, 17 februari Schouwburg
Odeon, Zwolle.
Foto: Joris van Bennekom
www.theatercentraal.nl